پرورش شتر مرغ

طریقه جذب کیسه زرده در شترمرغ
گروه علمی موسسه اطلاعات مرغداری

حجم کیسه زرده در شتر مرغ 2 روز پس از هچ به سرعت کاهش می یابد. این روند رو به کاهش در بین روزهای 3 تا 10 با سرعت کمتری ادامه پیدا می کند و سپس در روزهای 11 تا 13 به سرعت جذب آن افزوده می گردد. بیشترین جوجه های با عدم جذب کیسه زرده در روزهای 5 و سپس 6 و 7 پس از هچ مشاهده و میزان تلفات در جوجه ها هم از الگوی فوق پیروی می نمایند.

 

Mushi , EZ .( 2004 ) : yolk sac utilization in astrich. Onderstepoort. J . Vet . Res. 71 (3) , 247 – 9

پرورش شتر مرغ و جنبه های اقتصادی آن
روزنامه ابرار اقتصادی

قیمت جهانی فرآورده های شتر مرغ: صدها سال پیش شتر مرغ را فقط به دلیل پرهای زیبا و ارزشمندشان در آفریقا شکار می کردند لیکن با پی بردن به ارزش گوشت باکیفیت بالای این پرنده و همچنین پوست بسیار مرغوب آن ارزش پر در درجه اهمیت بعد قرار گرفته است پرورش تجاری شتر مرغ امروز به صورت معنی دارتری گسترش یافته و به دلایل زیر مورد استقبال پرورش دهندگان دام و طیور قرار گرفته است:
1- گوشت قرمز شتر مرغ در واقع شبیه گوشت گوساله است با این مزیت که از لحاظ کم بودن کلسترول و چربی شبیه گوشت مرغ و ماهی و از لحاظ پروتئین بالا با گوشت گوساله مقایسه می شود. هر 5 شتر مرغ پرواری برابر یک گوساله پرواری گوشت تولید می کند.
2- پوست چرم مانند این پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می گیرد. چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی و ترک خوردگی می شود• از پوست شتر مرغ در صنایع کفش و کیف استفاده می شود. میزان پوست هر شتر مرغ 13 فوت مربع (5/3 متر مربع) است که هر فوت مربع آن 35 دلار قیمت دارد.
3- پر شتر مرغ که معمولاً هر سال 2 بار از بدن پرنده چیده می شود جمعاً در سال حدود یک کیلوگرم پر استحصال می شود. که هر کیلوگرم آن 1000 دلار در بازارهای جهانی خرید و فروش می شود که از این پرها در کارهای زینتی و یا تهیه جاروهای گرانقیمت استفاده می شود. پر شتر مرغ علاوه بر گرد و غبار معمولی به علت داشتن خاصیت الکترواستاتیک قادر است تمام ذرات را به خود جذب کند.
4- تخم شتر مرغ نیز یکی از فرآورده های پرمصرف در جهان است. هر تخم شتر مرغ بالاتر از 5/1 کیلوگرم وزن دارد و حدود 24 عدد تخم مرغ معمولی است و طعم آن شیرین تر از تخم مرغ است. بومیان آفریقایی قرن هاست که از تخم شتر مرغ به عنوان منبع غذایی و از پوسته آن به عنوان ظرف (کاسه) استفاده می کنند. پوسته تخم شترمرغ به اندازه ظروف چینی محکم است و هنرمندان و صنعتگران آنرا رنگ آمیزی کرده و یا با جواهرات مختلف تزئین می کنند.
5- استفاده های پزشکی از فرآورده های شتر مرغ مرسوم است از غضروف پای شتر مرغ جهت تعویض غضروف پای انسان استفاده می شود. مغز شتر مرغ نوعی آنزیم تولید می کند که برای درمان بیماری ــــــــــــــ استفاده می شود. چشم پزشکان آفریقای جنوبی معتقدند که به دلیل شباهت زیادی که ساختمان چشم شتر مرغ با چشم انسان دارد و قرنیه چشم شتر مرغ بهترین انتخاب برای پیوند و جایگزینی قرنیه چشم انسان دارد می توان آنرا جهت پیوند به کار برد با وجودیکه این عمل عجیب به نظر می رسد لیکن با توجه به اتفاقات مشابهی که در دنیای پزشکی به کرات اتفاق افتاده این مسأله قابل تعمق است.
6- روغن شتر مرغ در صنایع آرایشی استفاده می شود و هر شتر مرغ حدود شش لیتر روغن تولید می کند. با وجودیکه این پرنده بزرگ توانسته است به بازارهای آمریکا، اروپا، استرالیا، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی، چین و سایر نقاط جهان وارد شود لیکن در حال حاضر آفریقا قسمت عمده پرورش و تولید و صادرات فرآورده های این پرنده را به خود اختصاص داده است.
تغذیه شتر مرغ:
شتر مرغ ها، پرندگانی علفخوار هستند و رژیم غذایی آنها شبیه نشخوار کنندگان است. یونجه و ذرت درصد بالایی از ترکیب غذایی شتر مرغ را شامل می شود. به دلیل دارا بودن روده های دراز و طویل قدرت هضم بالا در خصوص مواد فیبری را دارند. جوجه ها معمولاً تا یکی دو روز بعد از هچ احتیاج به تغذیه نداشته و سپس از غذای با پروتئین 23% شامل کنستانتره و علوفه خشک به صورت کرامبل تغذیه می شوند. استفاده از یونجه سبز در طول دوره رشد از اهمیت خاصی برخوردار است. جهت هضم بهتر غذا بهتر است سنگریزه در اختیار پرنده قرار گیرد. تا سه ماهه اول پرورش میزان یک کیلو خوراک در شبانه روز 23% پروتئین و تا شش ماهگی به طور متوسط 8/1 کیلوگرم خوراک با پروتئین 20% کافی می باشد. شتر مرغها از شش ماهگی تا رسیدن به سن بلوغ (5/2 سالگی) به طور متوسط روزانه 5/2 کیلوگرم دان به صورت پلت شامل علوفه خشک آسیاب شده و کنسانتره می خورند (8 قسمت کنستانتره + یک قسمت علوفه خشک آسیاب شده)
یک نمونه جیره غذایی شتر مرغ در دوران پرورش (تا 5/2 سالگی):
ذرت دانه ای 47%
یونجه خشک 8/41%
پودر استخوان 2%
پودر ماهی 7%
منوکلسیم فسفات 2%
نمک 2/0%
جمع: 100%
جیره غذایی شتر مرغهای پرواری با شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند تفاوت دارند. معمولاً شتر مرغهای گوشتی در سن یکسالگی قابل عرضه به بازار می باشند و حدود 100 تا 125 کیلوگرم وزن دارند و کیفیت گوشت در سن یکسالگی مطلوب تر از هر زمان می باشد. از هر لاشه حدود 50 کیلوگرم گوشت استحصال می شود.غذای شتر مرغهایی که جهت گله مادر نگهداری می شوند به طور متوسط روزانه با خوردن 4 کیلوگرم خوراک شامل کنسانتره و یونجه خشک و همچنین از طریق چرای یونجه سبز تأمین می شود. شتر مرغ علاقه فراوانی به چریدن در مزارع یونجه دارد به همین جهت در پرورش شتر مرغ کاشت یونجه را بایستی مدنظر قرار داد.
ضریب تبدیل مواد غذایی در سنین مختلف تفاوت دارد در سنین اولیه رشد 8/1 و در 3 ماهگی 5/2 و در 6 ماهگی حدود 8 می باشد. با توجه به اینکه تغذیه شتر مرغ در کیفیت پوسته، پر و گوشت پرنده تأثیر مستقیم دارد چنانچه در تغذیه این پرنده دقت کافی مبذول نگردد، بر کیفیت پوست و گوشت اثر منفی گذاشته و سودآوری آن مورد تردید واقع خواهد شد.
مقایسه شتر مرغ و گاو:
تولید گوشت مرغ در مقایسه با گاو حدود چهار برابر می باشد. دوره حاملگی و زایش گاو حدود 9 ماه می باشد در صورتیکه دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز می باشد. یک گاو در طول یکسال یک رأس گوساله تولید می کند در حالیکه شتر مرغ توانایی تولید چهل عدد جوجه را دارد.استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو می باشد. مقدار پروتئین گوشت گاو و شتر مرغ تفاوت چندانی نداشته لیکن میزان کلسترول موجود در گوشت گاو دو برابر گوشت شتر مرغ می باشد. طعم گوشت شتر مرغ شبیه گوشت گاو می باشد. هر پنج شتر مرغ به اندازه یک گوساله پرواری گوشت تولید می کند

 

پرورش شترمرغ
گردآوری وتألیف : فرهاد لطفی 1381

شتر مرغ ها به طبقه پرندگان تعلق دارد و از خانواده استروتیونیده                            ( struthionidae ) و از جنس استروتیو ( struthio ) و از گونه استروتیوکاملوس                  ( s.camelus ) هستند .این گونه دارای نژادهای مختلف است مانند :

1 ـ  استروتیوکاملوس استرالیس ( s.c.australis ) یا شترمرغ آفریقای جنوبی و به شترمرغ های گردن آبی معروف بوده و دارای گردن و ران برهنه هستند .

2 ـ استروتیوکاملوس کاملوس ( s.c.camelus ) یا شتر مرغ مالی در آفریقای شمالی و به شترمرغ های گردن قرمز معروف بوده و گردن و ران آن ها دارای رنگدانه قرمز است .

3 ـ استروتیوکاملوس ماسائیکوس ( s.c.massaicus ) یا شترمرغ ماسائی در شرق آفریقا و به گروه شترمرغ های گردن قرمز تعلق دارد .

4 ـ استروتیوکاملوس مولیبدوفانس ( s.c.molybdophanes ) یا شتر مرغ های سومالی در اتیوپی ، کنیای شمالی و سومالی و از شترمرغ های گردن آبی هستند .

5 ـ استروتیوکاملوس سیریاکوس ( s.c.syriacus )  که از حدود سال 1960 میلادی منقرض شده اند و از شترمرغ های عربی و گردن قرمز بودند .

بهترین نژاد برای پرورش ، شترمرغ های سیاه آفریقایی هستند . آن ها سربراه و قابل پرورش هستند . شترمرغ ها قادر به پرواز نیستند ولی با سرعتی معادل 60 کیلومتر در ساعت می توانند بدوند و این سرعت را تا 10 دقیقه حفظ می کنند .

 یک شترمرغ ماده تقریباً در شرایط مناسب ، یک روز در میان تخم می گذارد .   در یک کلاچ طبیعی تعداد تخم ها به 12 تا 18 عدد می رسد . پرورش دهندگان ،         فصل تخمگذاری شترمرغ را به حدود 40 عدد تخم محدود می نمایند . معمولاً 42 روز طول می کشد تا جوجه ها از تخم بیرون آیند .

شترمرغ ها خویی درنده دارند . حتی شترمرغ های جوان هم در صورت عدم تماس مداوم با انسان ، کاملاً غیر قابل کنترل می شوند ولی در طی برخوردهای روزانه با انسان مأنوس شده و نهایتاً کاملاً مطیع و رام می گردند.

شترمرغ ها به علت داشتن غدد نمکی در بینی ، می توانند مدت زمان طولانی را بدون آب سرکنند .

شترمرغ ها اغلب تا 60-50 سال عمر می کنند . سن 81 ساله هم در آفریقا گزارش شده است .

شترمرغ های گردن سیاه 10/2 تا 50/2 متر قد دارند و طول گردن آن ها 90 تا 95 سانتی متر است .

وزن آن ها به 105 تا 125 کیلو گرم می رسد و ارتفاع تا مفصل زانو نیز در آن ها 98 تا 109 سانتی متر است .

تولید مثل در شترمرغ ها فصلی است و از شروع فصل تابستان آغاز می گردد و 8 ماه بطول می انجامد . در مناطق گرم از آغاز بهار فصل تولید مثل آغاز می گردد .سن بلوغ در شترمرغ های ماده از 30 ماهگی است .

از شتر مرغ اجزای مختلفی بدست می آید که بر حسب درآمدزائی بشرح زیر    طبقه بندی می گردد :

الف : چرم  در حدود 60 درصد

ب  : گوشت در حدود 14 درصد

ج  : پر در حدود 11 درصد

د  : سایر محصولات در حدود 15 درصد ( شامل جلب توریست و غیره است ) .

شترمرغ ها را در سنین بین 12 تا 16 ماهگی ذبح می کنند و درصد گوشت به لاشه در آن ها 50 درصد است . بهترین گوشت شترمرغ گوشت ران آن هاست ، که حدود       33 درصد وزن زنده را شامل می شود .

در شرایط خوب و مطلوب و با مدیریت صحیح ، یک شترمرغ پرورشی در حدود 60 تخم و 32 جوجه یکروزه در فصل تولید مثل خود تولید دارد . ولی بطور کلی عملکرد تولید مثل شترمرغ بشرح جدول زیر گزارش شده است :

 

 

 

1
 تعداد تخم های یک شترمرغ ماده در سال
 30 تا 100 عدد
 
2
 باروری تخم
 30 تا 90 درصد
 
3
 جوجه گیری از تخم های نطفه دار
 60 تا 98 درصد
 
4
 ماندگاری جوجه ها ( تا 3 ماهگی )
 تا 90 درصد
 
5
 تعداد شترمرغ های نتاج باقیمانده تا سن کشتار به ازای هر شترمرغ ماده در سال
 تا 40 پرنده
 

 

 

قیمت های عرضه کنندگان محصولات شترمرغ در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است بطوری که گران ترین آن ها در آمریکا و ارزان ترین آن در آفریقای جنوبی است .

 

 

شرح
 آمریکا
 اروپا
 آفریقای جنوبی
 
تخم قابل جوجه کشی
 600-350
 300-200
 40-30
 
جوجه یکروزه
 1200-600
 400-250
 85
 
جوجه یکماهه
 -
 700-500
 130
 ادامه مطلب...