مقدمه
ورود شترمرغ به ایران در حدود ده سال پیش آغاز گردید و در این مدت نتایج بدست آمده از تحقیقات برروی نحوه زیست این پرنده در کشور همگی موید این امر است که پرورش شترمرغ به عنوان یک صنعت سودآور و با آینده ای درخشان می تواند مورد توجه قرار گیرد. سعی ما بر آن است تا طی چندین مقاله قسمت های مختلف پرورش علمی و عملی شترمرغ را متذکر شویم.
موقعیت مکانی ساختمان جوجه کشی:
محل قرار گرفتن ساختمان جوجه کشی تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد، ازجمله آنها می توان به عدم استقرار هر نوع مزرعه پرورش طیور تا شعاع 500 متری از ساختمان جوجه کشی و در ارتباط با گله های مولد فاصله ای حدود 100 متر را اشاره کرد. در شکل زیر نقشه ساختمان جوجه کشی یک مزرعه شترمرغ نمایش داده شده است.
ساختمان جوجه کشی:
مواد و تجهیزات مورد استفاده در ساختمان جوجه کشی باید قابل تمیز کردن و شستشو با فشار آب زیاد باشند و در اثر استفاده از مواد ضد عفونی کننده دچار خوردگی و فساد نشوند. کف سالن جوجه کشی باید فاقد درز و یا برآمدگی باشد تا از تکان شدید تخم ها در هنگام حمل ونقل جلوگیری به عمل آید. تمامی اتاقها باید دارای کانال زهکشی و هواکش بوده، گوشه اتاق ها گرد و تمام وسایل برقی مورد استفاده در این ساختمان باید در برابر نفوذ آب مقاوم باشند.
توجه به اندازه دربها و راهروها نکته مهمی است که در هنگام ساخت باید مد نظر قرار بگیرد چرا که وجود راهروهای تنگ و دربهای باریک در ساختمان باعث ایجاد مشکلات عدیده بخصوص در هنگام تغییر در ابعاد راکها که بر اثر تغییر ماشین ستر و یا هچر ایجاد می گردد خواهد شد.
کف و دیوارهای اتاق تا سقف باید با کاشی سفید پوشیده شده باشند تا وجود کوچکترین آلودگی در آنها مشخص گردد، هر چند که تمیز بودن سطوح هیچ ارتباطی به پاکی و استریل بودن سطح نخواهد داشت.
توجه به کف سازی و ایجاد شیب مناسب سالن در جهت زهکشی ها از دیگر مسائل مهم ساختمان جوجه کشی است چرا که باقی ماندن آب پس از شستشو علاوه بر اتلاف وقت سبب افزایش بار میکروبی و افزایش هزینه های ضد عفونی محل خواهدگردید.به طور کلی نباید در هنگام ساخت و تاسیس ساختمان جوجه کشی هیچگونه صرفه جویی صورت گیرد چرا که این امر علاوه بر کاهش تولید و جوجه درآوری منجر به افزایش هزینه های جاری در طی سالیان بعد خواهد شد.
جمع آوری تخم از آشیانه:
شتر مرغها به صورت یک روز در میان و معمولاً در بعد از ظهرها تخم می گذارند که لازم است این تخمها هر چه سریعتر جمع آوری شده و به سالن جوجه کشی منتقل گردند. در مزارع پرورش شترمرغ یکی از تخم ها در لانه باقی مانده و بقیه تخمها برداشته می شوند، این راهکار ساده شترمرغ را تشویق به تخمگذاری بیشتر می نماید. تخمهایی که مدت زمان بیشتری در آشیانه باقی می مانند به چند علت از نظر جوجه درآوری ضعیفتر خواهند بود:
1. غلت خوردن تخم در آشیانه توسط پرندگان بالغ
2. در معرض سرما و آلودگی قرار گرفتن تخمها
3. نفوذ آلودگی به لابلای منافذ تخم
4. قرارگرفتن تخمها در معرض نور خورشید که در نتیجه آن دمای داخل تخم بیش از حد افزایش خواهد یافت.
جمع آوری تخم در مزارع شترمرغ لزوماَ با دست انجام گرفته و برای این منظور بهتر است برای جمع آوری هر تخم از یک دستکش یکبار مصرف و یا یک دستمال کاغذی سالم و تمیز استفاده کرد، دلیل انجام این کار آن است که دست خود کارگر به علت جمع آوری تخمهای متعدد از پن های مختلف َالوده شده و برداشت هر تخم احتمال انتقال آلودگی و نفوذ میکروارگانیسمها را به داخل تخمهای دیگر افزایش می دهد.
در هنگام جابجایی تخمها از هرگونه حرکت شدید و ضربه پرهیز کنید تا نطف? تخم دچار آسیب نشود برای رسیدن به این منظور می توان از ابرهای فشرده و یا ظرفهای پلاستیکی جهت حمل تخم ها به ساختمان جوجه کشی استفاده نمود(شکل1).
10سانتی متر
شکل1- ابر فشرده مورد استفاده در انتقال تخم شترمرغ
جهت ضد عفونی ابرها در پایان هر روز ابرها را شسته و در اتاق دود قرار داده تا هرگونه آلودگی آنها از بین برود. از مشکلات جمع آوری تخمها در مزارع می توان به دسترسی مشکل کارگرها به تخم های گذاشته شده در انتها ی هر پن اشاره کرد.در نتیجه در برخی از مزارع برای آنکه بتوانند زمان و محل تخم گذاری حیوان را تحت کنترل داشته باشند در زیر سایه بان پن، لان? تخمگذاری می سازنند و درون آن تخمی که قبلاً محتویاتش خالی و با مواد دیگر پرشده است قرار می دهند تا مرغ را ترقیب به تخمگذاری درآن محل نمایند. در هنگام جمع آوری تخم اطلاعاتی همچون تاریخ تخمگذاری، شمار? گروه تولیدمثلی و شمار? پن مولد نیز ثبت می گردد. بدون این اطلاعات اولیه، الگوی ژنتیکی گله اصلاح نژادی قابل تشخیص نخواهد بود.
